Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 là giai đoạn quan trọng đối trong quãng đời học sinh. Đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP. HCM, thi tuyển sinh lớp 10 được ví như một “cuộc đua khốc liệt” của cả học sinh và phụ huynh.
Bài viết này, QTS Australia sẽ phân tích những áp lực thi tuyển sinh lớp 10 mà các bạn học sinh đang đối mặt đồng thời đề xuất những cách mà cha mẹ có thể giúp con giải tỏa áp lực thi cử trong giai đoạn này.
Mục Lục
Học sinh phải chịu áp lực thi tuyển sinh lớp 10 trường công lập
Áp lực từ tỉ lệ “chọi” cao
Theo thông tin từ Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM, năm 2024 – 2025 có khoảng 70% học sinh tốt nghiệp THCS học tại các trường THPT công lập, 30% còn lại phải lựa chọn học trường tư thục hoặc học nghề.
Theo báo cáo, số lượng thí sinh dự thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2023-2024 tại TP HCM là 96.325 các trường công lập của thành phố sẽ chỉ tuyển 77.294 chỉ tiêu.
Trong khi đó tại Hà Nội, trung bình cứ 10 bạn học sinh thi tuyển vào trường công thì 6 bạn sẽ có cơ hội được học tại trường công lập.
Có thể thấy mức độ cạnh tranh vào các trường công lập là rất gay gắt. Để giành được một “suất” vào lớp 10 công lập, các học sinh cuối cấp phải “chạy đua” cho việc ôn luyện.
Dó đó tỷ lệ học sinh ở khu vực các thành phố lớn bị áp lực thi tuyển sinh lớp 10 đang có xu hướng gia tăng mạnh mẽ, dấy lên sự lo lắng trong cộng đồng phụ huynh có con trong độ tuổi này.
Áp lực từ phụ huynh
Nhiều bậc phụ huynh có tâm lý mong muốn con mình được học ngôi trường công lập có chất lượng tốt, trường điểm, trường chuyên,… vì nhiều lý do. Mặc dù biết quá trình học tập rất vất vả và nhiều áp lực, nhiều gia đình vẫn đặt mục tiêu cho con bằng mọi giá phải đậu vào trường công lập, kể cả việc học thêm tại nhiều lớp ngoài giờ, cắt giảm gian nghỉ ngơi, giải trí, thể thao,… để chỉ tập trung vào việc học. Điều này tạo ra “áp lực thi cử” rất lớn cho con.
Hiệu trưởng Trường THCS Hoàng Hoa Thám tại Hà Nội, Cô Hồ Thuận Yến, đã chia sẻ rằng sự lo lắng và băn khoăn của phụ huynh có con chuẩn bị bước vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 là điều dễ hiểu.
Mặc dù các bậc phụ huynh luôn mong muốn con mình được học trong môi trường tốt nhất, tuy nhiên những lo lắng này chỉ tăng thêm áp lực thi tuyển sinh lớp 10 của các con và không hề giúp ích cho hành trình học tập của các bạn.
Áp lực từ kỳ vọng của bản thân
Áp lực của học sinh trong kỳ thi tuyển lớp 10 đôi khi đến từ chính sự kỳ vọng của bản thân học sinh về thành tích cá nhân. Nhiều học sinh sẽ có tâm lý lo lắng sợ cha mẹ thất vọng, sợ bạn bè chê cười và có nhận định sẽ “đánh mất tương lai” nếu thi rớt cấp 3.
Ngoài ra, sự áp lực không chỉ đến từ các học sinh có thành tích chưa tốt.
Một số học sinh có thành tích học tập khá – giỏi và đạt nhiều thành tích cũng có áp lực rất lớn về sự thành công của bản thân với các mục tiêu phải đậu vào trường THPT chuyên, trường top.
Những kỳ vọng của học sinh là chính đáng, tuy nhiên không phải lúc nào cũng hợp lý nhất là ở lứa tuổi thiếu niên, nhiều bạn chưa biết cách cân bằng để đưa ra hướng đi phù hợp với hoài bão của mình, dẫn đến trường hợp tự tạo áp lực trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10.
Trong thời gian gần đến kỳ thi, các bạn thường có xu hướng nhồi nhét kiến thức lao vào học ngày đêm, không phân chia thời gian nghỉ ngơi hợp lý. TS.BS Trương Hồng Sơn cho biết trong giai đoạn nước rút ôn thi, các học sinh thường có tâm lý lo lắng, căng thẳng, thậm chí “quên ăn, quên ngủ”.
➥ Bí quyết ôn thi vào lớp 10 giai đoạn nước rút
Áp lực thi cử lớn sẽ gây ra hậu quả gì đối với con trẻ?
Áp lực thi tuyển sinh lớp 10 có thể tạo ra nhiều hậu quả tiêu cực đối với các bạn học sinh. Đầu tiên, những áp lực trong thi cử có thể gây ra dấu hiệu trầm cảm ở học sinh, bên cạnh đó còn dẫn đến tình trạng căng thẳng và lo lắng có thể ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe của các bạn.
Theo một nghiên cứu của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc tại Việt Nam, áp lực học tập từ các kỳ thi chuyển cấp là một trong những nguyên nhân chính khiến học sinh bị rối loạn sức khỏe tâm thần.
Các bác sĩ tại khoa Sức khỏe vị thành niên tại bệnh viện Nhi trung ương đã thực nghiên cứu về các rối loạn tâm lý ở học sinh tại một số trường THCS Hà Nội cho thấy: biểu hiện lo âu ở trẻ chiếm tỷ lệ 38%, căng thẳng (stress) chiếm 33%, trầm cảm là 26,1%.
Trong đó các biểu hiện trầm cảm ở học sinh đa số xảy ra ở các bạn có kết quả học khá giỏi.
Hậu quả khác có thể làm ảnh hưởng đến hiệu suất học tập của học sinh. Sự lo lắng và áp lực thi tuyển sinh lớp 10 có thể làm giảm khả năng tập trung ảnh hưởng đến khả năng ôn tập trong kỳ thi.
Tiến sĩ giáo dục Lương Thị Tâm Uyên cho rằng áp lực học tập lớn là nguyên nhân chính tạo nên khủng hoảng tâm lý ảnh hưởng đến hiệu suất học tập trước ngưỡng cửa thi vào cấp 3 của học sinh.
Ngoài ra, áp lực thi tuyển sinh lớp 10 trường công lập cũng có thể tạo ra sự so sánh không lành mạnh giữa các học sinh, qua đó gây ra cảm giác thiếu tự tin, khiến các bạn học sinh bị so sánh sẽ tự ti về bản thân và ảnh hưởng đến lòng tự trọng của các bạn.
Cha mẹ cần làm gì để giải tỏa áp lực cho con?
Bên cạnh những áp lực thi tuyển sinh lớp 10, học sinh còn có áp lực từ kỳ vọng của cha mẹ. Vì thế, để hóa giải áp lực thi cử cho con, cha mẹ có thể thực hiện những điều sau:
Cha mẹ cần quan tâm và đồng hành cùng con
Việc hiểu rõ về năng lực và sở thích của con là chìa khóa quan trọng giúp cha mẹ xác định mục tiêu học tập phù hợp và tránh việc đặt kỳ vọng quá lớn lên con trẻ.
TS.BS Ngô Anh Vinh cho rằng cha mẹ không nên kỳ vọng quá nhiều vào con cái. Thay vào đó nên tìm hiểu rõ về năng lực, sở trường của con mình để đặt ra những mục tiêu, chọn trường, chọn lớp cho phù hợp.
Trong thời gian ôn thi vào lớp 10 các bạn học sinh rất cần sự quan tâm chăm sóc của cha mẹ. Quan tâm không chỉ là việc hỏi han về kết quả học tập mà còn là sự hiểu biết về những khó khăn vướng mắc mà con đang gặp phải.
Đồng thời, cha mẹ nên tạo điều kiện cho con cảm thấy thoải mái khi chia sẻ với cha mẹ về những lo lắng và ý kiến cá nhân. Sự hỗ trợ của gia đình có thể giúp con cảm thấy an tâm hơn, giảm áp lực tâm lý và tăng khả năng tập trung vào học tập.
Vì thế cha mẹ cần lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của con mình để đưa ra những tư vấn hợp lý giúp con giải tỏa những áp lực thi tuyển sinh lớp 10.
Trao đổi với giáo viên
Thông qua quá trình thảo luận giữa cha mẹ và giáo viên nhà trường, các bậc phụ huynh có thể nhận được thông tin cụ thể về kết quả học tập, thái độ học tập, từ đó hiểu rõ hơn về khả năng của con mình.
Cô Nguyễn Thị Thanh Loan là giáo viên Trường THCS Nguyễn Du chia sẻ: “Kết quả của mỗi phần thi, tôi sẽ trao đổi với phụ huynh và phân tích cho học sinh hiểu điểm mạnh và điểm yếu, dựa trên đó ba mẹ có thể tham khảo những thông tin đó để đăng ký chọn trường THPT cho phù hợp với khả năng của con mình”.
Việc phối hợp giữa gia đình và nhà trường sẽ là tiền đề cho kế hoạch giúp con ôn thi vào lớp 10 đạt điểm cao. Với kiến thức và kinh nghiệm của mình, các thầy cô sẽ đề xuất những phương án phù hợp để cha mẹ có thể hỗ trợ con mình một cách tốt nhất, tránh những áp lực thi tuyển sinh lớp 10.
➥ Chọn trường cấp 3 cho con: Cha mẹ cần lưu ý gì?
Chăm sóc cho con có một chế độ ăn uống khoa học
Để giảm bớt áp lực thi tuyển sinh lớp 10 trường công lập, cha mẹ nên duy trì một chế độ dinh dưỡng lành mạnh cho con. Theo các chuyên gia dinh dưỡng chia sẻ việc bổ sung năng lượng qua thực phẩm lành mạnh hàng ngày, giúp cho tâm trạng tốt hơn và giảm căng thẳng một cách hiệu quả.
Bên cạnh các bữa ăn chính, cha mẹ nên tích hợp vào chế độ ăn những thực phẩm giàu dưỡng chất như yến chưng, sữa hạt…Những thực phẩm này chứa nhiều dinh dưỡng giúp con có sức khỏe tốt để học tập hiệu quả hơn.
Ngoài ra, cha mẹ cần hạn chế để các con tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn hoặc thức ăn nhanh, hay sử dụng các chất kích thích như cà phê, nước tăng lực. Vì những loại thực phẩm này có thể tác động tiêu cực đến tình trạng sức khỏe lâu dài của các bạn học sinh.
Tìm hiểu thêm những lựa chọn khác cho con
Theo học tại các trường công lập là một lựa chọn tốt, tuy nhiên sức cạnh tranh cao khiến con phải đối mặt với nhiều áp lực thi tuyển sinh lớp 10. Vì thế, cha mẹ nên xác định mục tiêu trong tương lai của con là đậu đại học, du học hay học nghề mà có lựa chọn học tập phù hợp nhằm giảm bớt căng thẳng của các con.
Việc chọn trường cho con là một quyết định quan trọng, cha mẹ cần xem xét nhiều khía cạnh như:
- Định hướng của gia đình.
- Tham khảo ý kiến và lắng nghe nguyện vọng của con.
- Khả năng tài chính của gia đình.
- Các thông tin chi tiết về trường muốn theo học.
Ngoài các trường công lập, phụ huynh có thể nghiên cứu và lựa chọn cho con mình tham gia học tại các trường tư thục, hệ thống trường quốc tế hoặc học các trường có xếp hạng phù hợp với con em và lựa chọn học thêm các chứng chỉ bổ trợ như QTS BSB50120 Diploma of Business nhằm lên kế hoạch cho con đi du học.
Nếu như cha mẹ còn đang phân vân chưa xác định được định hướng tương lai hoặc đặt ra nhiều thắc mắc về việc du học. Hãy liên hệ với QTS Australia ngay, để được tư vấn và hỗ trợ định hướng du học giúp các bậc cha mẹ đưa ra quyết định phù hợp cho con mình.
Đối với các phụ huynh có định hướng du học cho con thì có thể tham khảo khóa học QTS BSB50120 Diploma of Business chương trình học tập chính quy của Úc. Chương trình này, được thiết kế theo hình thức học tập không điểm số, có thể giúp giảm áp lực thi cử đối với học sinh nhưng vẫn đảm bảo đầu ra chất lượng.
Bài viết đã phân tích tổng thể những áp lực thi tuyển sinh lớp 10 mà các học sinh phải đối diện. Từ những thông tin trên có thể giúp cho các bậc phụ huynh nhìn rõ hơn về tình hình hiện tại của con em mình và đưa ra phương án hỗ trợ các bạn vượt qua giai đoạn căng thẳng này.